Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar insanlık tarihi kadar eski olup gelişmiş ve
gelişmekte olan ülkelerde en önemli halk sağlığı sorunlarından birini
oluşturmaktadır. Başlıca bulaşma yolunun koruyucu bariyer olmadan penisin ağıza,
vajinaya ya da anüse penetrasyonu ile gerçekleşen cinsel ilişki olduğu bir grup
bulaşıcı hastalığa CYBH( cinsel yolla bulaşan hastalıklar) denmektedir. Bunun
dışında anneden bebeğine bulaşma ve kan ve kan ürünleriyle bulaşma da CYBH ların
bulaşma yolları arasındadır.
Pek çok gelişmekte olan ülkede CYBH lar yetişkinlerin sağlık kurumlarına
başvurma nedeni olan ilk beş hastalık içerisinde yer almaktadır.
Bu hastalıklar hem toplumlar üzerine ciddi ekonomik yükler getirmekte hem de
çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biri olan AIDS hastalığına yol açan HIV
virüsünün yayılımını kolaylaştırabilmektedirler.
CYBH lardan bir kısmı belirtisizdir. Kişi herhangi bir rahatsızlığı olmadığı
için sağlık kuruluşlarına başvurmaz ve böylece tanısı ve tedavisi gerçekleşemez.
Yakınma ve belirti olduğu durumlarda da kişiler bazı önyargılar ve utanma ya da
hizmete ulaşamama nedeniyle yine sağlık kuruluşlarına başvurmayabilir ve yine
tanısı ve tedavisi gerçekleşmeyebilir. Sağlık kuruluşlarına başvuranlar ise her
zaman doğru tanı ve tedaviyi alamayabilirler. Ayrıca bu hastalıkların tedavisi
için standart koşullara uygun ve kabul gören sağlık merkezlerinin sayısı da
oldukça azdır. Böylece toplumdaki CYBH ların aslında çok az bir kısmı doğru tanı
ve tedaviye ulaşabilir.
Ülkemizdeki CYBH sıklığı gelişmiş ülkelerdekinden çok daha fazladır. Ancak
ülkemiz koşullarında prevelans ve insidans çalışmaları yapmak oldukça zor
olduğundan gerçek rakamlar bilinememektedir.
CYBH geçişini etkileyen davranışlar:
- Yakın zamanda cinsel eş değiştirmek,
- Birden fazla cinsel eşe sahip olmak,
- Cinsel eşin birden çok cinsel eşinin olması,
- Seks işçileri, onların müşterileri ile cinsel ilişkide bulunmak,
- CYBH belirtisi olanlarla cinsel ilişkiyi sürdürmek,
- CYBH olanların cinsel eşlerini tedavi olmaları konusunda
bilgilendirmemesi.
CYBH geçişini etkileyen biyolojik faktörler:
- Yaş: Genç kadınlar vaginal mukoza ve servikal doku
özellikleri nedeniyle enfeksiyona daha duyarlıdır.Kadınların erken yaşta
evlendirilmeleri de erken yaşta cinsel aktif olmaları nedeniyle enfeksiyon
risklerini arttırmaktadır.
- Cins: Penetratif ilişkide daha geniş mukoza yüzeyi teması
söz konusu olduğundan enfekte erkekten kadına CYBH geçme olasılığı enfekte
kadından erkeğe bulaşma olasılığına göre daha fazladır.
- Sünnet: Sünnetsiz erkekler sünnetli erkeklere göre daha
yüksek CYBH riski altındadır.
CYBH geçişini etkileyen sosyal faktörler:
- Güvenli cinsel ilişki konusunda yetersiz bilgi,
- Kondom elde etme ya da satın almada güçlük,
- Kondomdan hoşlanmamak,
- Kültürel dinsel inançlar,
- Alışılmış, vazgeçilmesi güç cinsel ilişki davranışı,
- Yoksulluk.
Yapılan araştırmalar 19 yaş üzerinde erkeklerde CYBH sıklığının kadınlara
göre daha fazla olduğunu göstermektedir. Bunun nedenleri arasında erkeklerin
daha fazla cinsel aktif olması, kadınlara göre daha fazla eş değiştirmesi,
erkeklerin büyük kısmının paralı seks satın almaları, kadınlarda bu
hastalıkların çoğu zaman belirtisiz olması ve kadınların bazı sosyo-ekonomik
nedenler yüzünden sağlık kuruluşlarına başvurmamaları sayılabilir.
CYBH larda sendrom yaklaşımı:
WHO tarafından önerilen bu yaklaşım hastanın yakınmalarına ait belirtiler ve
muayene sırasında gözlenen bulgulardan yola çıkarak etkene ulaşmayı içeren bir
yaklaşımdır.Bu yaklaşım aşağıdaki tablodaki gibi özetlenebilir:
SENDROM |
BELİRTİLER |
BULGULAR |
OLASI ETYOLOJİ |
Vaginal akıntı |
Vaginal akıntı |
Artmış vaginal akıntı |
Vaginit: |
Vaginal kaşıntı |
· Trikomoniyazis |
Dizüri |
· Kandidiyazis |
Ağrılı cinsel ilişki |
· Bakteriyel vajinozis |
|
Servisit: |
|
· Gonore |
|
· Klamidya |
Üretral akıntı |
Üretral akıntı |
Üretral akıntı |
· Gonore |
Dizüri |
· Klamidya |
Sık idrar yapma |
|
Genital ülser |
Genital yaralar |
Genital ülser |
· Sifiliz |
Büyümüş inguinal lenf nodülleri |
· Şankroid |
|
· Genital Herpes |
Kasık ağrısı(pelvik ağrı, alt karın ağrısı) |
Kasık ağrısı |
Vaginal akıntı |
· Gonore |
Ağrılı cinsel ilişki |
>38 ° C ateş |
· Klamidya |
|
Palpasyonla kasıklarda hassasiyet |
· Anaerob etkenler |
Skrotal şişme |
Skrotal ağrı ve şişme |
Skrotal şişlik |
· Gonore |
· Klamidya |
Bu bilgi 20664 defa okunmuştur.
ayrıca: Bu kategorideki diğer bilgiler için tıklayınız...
|